آلرژی چشم و درمان آن

کنژکتیویت آلرژیک یا آلرژی چشم عارضه‌ای است که ممکن است در فصل بهار به علت گرده افشانی برخی از گیاهان و گل ها رخ می دهد. اما ممکن است که در هر فصلی افراد به این عارضه دچار شوند. اگرچه آلرژن ایجاد کننده ممکن است از فردی به دیگری متفاوت باشد، اما علائم معمولا یکسان است که شامل:  خارش چشم، قرمزی، اشک ریزش، ترشحات چشمی و… است. زمانی که چشم ها باز باشد در معرض انواع گوناگونی از عوامل قرار می گیرد که ملتحمه سد دفاعی و محافظتی چشم از این عوامل است. اغلب مبتلایان در سن زیر 30 سال گرفتار می شوند ودر مبتلایان به سایر انواع آلرژی نظیر: افرادی که درماتیت آتوپیک یا رینیت آلرژیک (حساسیت بینی) شیوع بیشتری دارد.

آلرژی چشم چیست؟

آلرژی چشم یک نوع پاسخ بدن به عوامل محرک است که به آن‌ها مواد آلرژن یا حساسیت‌زا می‌گویند. وقتی چشم‌ها با موادی مانند گرد و غبار، گرده گیاهان، برخی داروها، مو و یا پشم حیوانات در تماس باشند، ماده‌ای به نام هیستامین در چشم ترشح می‌شود و واکنشی رخ می‌دهد که این واکنش منجر به گشاد شدن عروق ملتحمه و بروز علائم آلرژی در چشم‌ها می‌شود.

ملتحمه نوعی بافت است که سطح داخلی پلک را می‌پوشاند و از  چشم در مقابل ورود اجسام خارجی و مواد حساسیت‌زا محافظت می‌کند. این بافت از رگ‌ها و سلول‌های ایمنی زیادی تشکیل شده است و به همین دلیل اغلب واکنش‌های دفاعی چشم در این قسمت اتفاق می‌افتد.

علل آلرژی چشم

واکنش‌های حساسیتی در چشم ممکن است وقتی دستگاه ایمنی بدن به یک ماده موجود در محیط که برای بیشتر مردم مشکلی ندارد، حساس شود، اتفاق بیفتد. این واکنش‌ها منجر به آلرژی چشمی می‌شوند که به‌ صورت ترشح هیستامین و مواد دیگر باعث گشاد شدن رگ‌های چشم می‌شوند و نتیجه آن می‌تواند خارش و ریزش اشک باشد. به دلیل این‌که برخی از بیماری‌های چشم هم این علائم را ایجاد می‌کنند، تشخیص صحیح بسیار اهمیت دارد.

علائم آلرژی چشمی از قرمزی کمی تا التهاب شدیدی که باعث اختلال دید می‌شود، متفاوت است. مخاط چشمی، لایه‌ای است که درون حدقه‌ی چشم را فرا می‌گیرد و آلرژی می‌تواند باعث التهاب مخاط چشمی یا قرنیه شود. بنابراین، انواع مختلفی از آلرژی چشمی وجود دارد که ممکن است فصلی یا دائمی باشند. آلرژی چشمی فصلی معمولاً به گرده‌های گیاهان مرتبط است و یکی از شایع‌ترین نوع آلرژی چشمی محسوب می‌شود.

علائم آلرژی چشم

آلرژی چشمی مانند انواع آلرژی علائم رایجی دارد که ناشی از درگیری مخاط چشم است و شامل خارش، سوزش، قرمزی چشم و ریزش اشک بدون هرگونه ترشح غیر شفاف می‌شود. افراد مبتلا به آلرژی چشمی فصلی ممکن است دایم زیر چشم‌هایشان تیره باشد و ورم پلک نیز یکی از علائم رایج آلرژی چشمی است. نور درخشان مانند آن در هنگام رانندگی در شب، می‌تواند افراد را که آلرژی چشمی دارند، آزار دهد.

همچنین، در صورتی که آلرژی چشمی جزئی از بیماری تب یونجه باشد یا با آلرژی‌های دیگر همراه باشد. علائمی مانند عطسه، آبریزش و گرفتگی بینی نیز ممکن است همراه باشد. گاهی خارش به‌قدری شدید است که باعث می‌شود چشم‌ها به‌شدت خارش می اندازد و علائم را بدتر کند. همچنین، اگر دست‌ها تمیز نباشند، ممکن است عفونت چشم هم به‌آلرژی اضافه شود. التهاب مخاطی ناشی از آلرژی دائمی چشمی ممکن است در طول سال ادامه داشته باشد.

علائم آلرژی چشمی دائمی با علائم آلرژی چشمی فصلی تفاوتی ندارد، تنها معمولاً خفیف‌تر است. موادی مانند مایت، گرده‌ها، شوره حیوانات خانگی و سایر مواد موجود در خانه، از شایع‌ترین عوامل ایجاد کننده آلرژی دائمی به‌شمار می‌آیند.

کنترل و درمان آلرژی چشم

در قدم اول برای مدیریت هر نوع آلرژی، اهمیت دوری از ماده‌های آلرژی‌زا را نمی‌توان نادیده گرفت. برای کاهش تماس با این مواد در فضای باز، می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:

·       ترجیحا در داخل ساختمان باقی بمانید، به ویژه اگر حساسیتی به گرده گیاهان دارید. در زمان‌هایی که غبار گرده گیاهان در هوا بیشتر است، مثل صبح زود یا هنگام غروب، در اتاق باقی بمانید.

·       از هواکش‌هایی که در پنجره‌ها نصب شده‌اند استفاده نکنید، زیرا ممکن است ذرات گرده را به داخل کشیده و وضعیت را بدتر کنند.

·       در صورتی که به فضای باز می‌روید، از عینک یا عینک آفتابی استفاده کنید تا تماس مواد آلرژی‌زا با چشم‌ها کاهش یابد.

·       مالش چشم را کاهش دهید، زیرا ممکن است باعث آزردگی و تشدید علائم شود.

برای کاهش تماس با مواد آلرژی‌زا در ساختمان و فضای بسته، می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:

·       پنجره‌ها را بسته نگه دارید و از سیستم تهویه‌ی مطبوع استفاده کنید. همچنین از تهویه‌ها باید به‌طور مرتب مراقبت شود.

·       برای کاهش موجودیت مایت‌ها، مخصوصاً در محل خواب، از ملحفه‌ها و روکش‌های رختخواب ضد‌مایت استفاده کرده و آنها را به‌طور منظم با آب گرم شستشو دهید.

·       رطوبت اتاق‌ها را بین 30 تا 50 درصد نگه دارید تا رشد قارچ و کپک کاهش یابد. محیط‌هایی مانند حمام، سرویس بهداشتی، آشپزخانه و زیرزمین را مرتب تمیز کنید و در صورت لزوم از مایع‌های ضدعفونی استفاده کنید.

·       برای تمیز کردن زمین از تی یا زمین‌شوی مرطوب استفاده کنید به جای گردگیری یا جاروی خشک.

در صورت تماس با حیوانات خانگی، موارد زیر را رعایت کنید:

·       اگر آلرژی به حیوانات دارید، پس از نوازش حیوانات خانگی، دستانتان را بلافاصله بشویید.

·       اگر با اطمینان می‌دانید که به حیوان خانگی خاصی حساسیت دارید، آن را بیرون از ساختمان نگه دارید. اگر باید حیوان را در خانه نگه دارید، اجازه ندهید به اتاق خواب رود تا حداقل در ساعت‌های خواب تماس با ماده‌های آلرژی‌زا کمتر شود.

·       جریان هوا را طوری مدیریت کنید که هوا از بقیه بخش‌ها به اتاق خواب نیاید و از فرش به جای کفپوش‌هایی مانند سرامیک یا پارکت استفاده کنید.

درمان دارویی آلرژی چشم

برای درمان آلرژی چشم استفاده از اشک مصنوعی یک گزینه موثر برای افرادی است که چشم‌هایشان نسبتاً خشک است. این اشک‌ها به تمیز کردن چشم‌ها از مواد آلرژی‌زا و کاهش علائم آلرژی کمک می‌کنند. همچنین، استفاده از قطره‌های چشمی دکونژستانت می‌تواند منجر به کاهش قرمزی چشم و استفاده از قرص‌های آنتی‌هیستامین می‌تواند باعث کاهش خارش چشم شود.

پزشک متخصص ممکن است علاوه بر این داروها، از انواع دیگر قطره‌های چشمی مانند آنتی‌هیستامین، کورتون، ضدالتهاب غیرکورتونی و غیره، یا قرص‌های آنتی ‌هیستامین بدون اثر خواب‌ آلودگی نیز تجویز کند.

نتیجه گیری

در صورت بروز علائم آلرژی چشم مانند خارش شدید، قرمزی پلک‌ها، تورم و ترشح غیر عادی مایعات، بهتر است به چشم ‌پزشک متخصص مراجعه نمایید. اگر علائم به طور مداوم یا به شدت افزایش یابند، یا اگر درمان‌های خانگی و دارویی نتیجه‌ای نداشته باشند، حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک با انجام معاینات لازم از جمله آزمایش‌های مختلف و بررسی تاریخچه پزشکی، می‌تواند تشخیص دقیق‌تری برای نوع حساسیت چشمی شما قائل شود و برنامه درمانی متناسبی را تجویز کند.

سوالات متداول