انواع اگزما

اگزما و انواع اگزما شایع ترین بیماری التهابی پوست است. با وجود این که اصطلاح درماتیت غالبا به بثورات اگزمایی اطلاق می شود، این کلمه به معنای التهاب پوست است و با فرآیندهای اگزمای آلرژیک مترادف نیست. به عنوان نمونه، برای تشخیص دقیق و درست بیماری پوستی، افتراق بثورات اگزمای آلرژی از ضایعات پسوریازیفرم یا لیکنوئید از اهمیتی اساسی برخوردار است. در اینجا نیز همانند سایر بیماری های پوستی، نگاه کردن دقیق به بثورات و تعیین ضایعه اولیه اهمیت دارد.
شناخت کیفیت و ویژگی های اجزاء التهاب اگزمایی (اریتم، پوسته، وزیکول) و تعیین چگونگی افتراق آن ها از سایر بثوراتی که ظاهر مشابهی دارند، ضروری است. پزشک مجرب یا یک کلینیک درمان آلرژی پس از آشنایی با این اشکال حتی در صورت وجود تغییرات ثانویه ایجاد شده به دلیل کندن، عفونت یا التهاب می تواند فرآیند اگزمایی را باز شناسد. با تشخیص التهاب اگزمایی، بخش عمده ای از معمای تشخیصی حل می شود.

بیشتر بخوانید: تشخیص اگزما

انواع اگزما چیست؟

علت اگزما هنوز کاملاً مشخص نیست، اما محققان بر این باورند که انواع مختلف اگزما به دنبال ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی بروز می‌یابند. واکنش سیستم ایمنی بدن افراد مبتلا به اگزما به ورود مواد آلرژن و محرک‌های بیرونی یا داخلی با التهاب واکنش نشان می‌دهد. این التهاب منجر به ظاهر شدن علائم شایع انواع مختلف اگزما می‌شود. انواع اگزما شامل موارد زیر است:

درماتیت آتوپیک

یکی از رایج‌ترین انواع اگزما، درماتیت آتوپیک (Atopic Dermatitis) است. این نوع از اگزما به عنوان یک بیماری مزمن و پایدار شناخته می‌شود که با التهاب پوست همراه است. با اینکه علت دقیق بروز این نوع اگزما هنوز مشخص نشده است، اما اغلب به دلیل واکنش نامناسب و بیش از حد فعالیت سیستم ایمنی برخی افراد به آلرژن‌ها و محرک‌های درونی یا خارجی ایجاد می‌شود.

درماتیت آتوپیک به طور خاص در کودکان بسیار شایع است و بیشتر کودکان در سنین شش ماهگی به بعد این نوع اگزما را تجربه می‌کنند. علائم این بیماری ممکن است در طول زمان بهبود یابد یا بدتر شود، که این پدیده به شعله‌ور شدن علائم بیماری مشهور است.

درماتیت آتوپیک، بخشی از سه‌ گانه‌ی آتوپیک، به‌عنوان یک وضعیت آلرژیک شناخته می‌شود که علاوه بر اگزما، دو وضعیت دیگر آلرژیک را نیز دربرمی‌گیرد، به نام‌های آسم و تب یونجه که به عنوان رینیت آلرژیک نیز شناخته می‌شوند.

طبق باور محققان، اگزما تا حدی به ارث برده می‌شود و افرادی که در خانواده‌ی خود سابقه‌ی درماتیت آتوپیک، آسم یا تب یونجه دارند، احتمال بیشتری برای ابتلا به درماتیت آتوپیک دارند. بعضی از علائم شایع درماتیت آتوپیک شامل: پوسته پوسته شدن و خشکی پوست، قرمزی، خارش، ایجاد ترک در پشت گوش، بثورات جلدی قرمز رنگ بر گونه‌ها، بازوها و پاها، بروز زخم‌های باز و ترشح دار، همراه با ایجاد پینه که معمولاً در زمان شدت بیشتر بیماری ظاهر می‌شود.

درماتیت تماسی

درماتیت تماسی، به‌عنوان یکی از انواع اگزما، در اثر تماس پوست با یک ماده‌ی محرک یا آلرژن رخ می‌دهد. این حالت منجر به التهاب پوستی می‌شود که با خارش، سوزش و قرمزی همراه است. تاکنون انواع مختلفی از درماتیت تماسی شناسایی شده است، اما از جمله شایع‌ترین آن‌ها می‌توان به درماتیت تماسی تحریکی و درماتیت تماسی آلرژیک اشاره کرد. این حالت‌ها اغلب در دست‌ها یا نواحیی از بدن که به مستقیم با ماده‌ی محرک یا آلرژن در ارتباط هستند، بروز می‌کنند. علائم درماتیت تماسی شامل قرمزی و بثورات پوستی، سوزش یا تورم، تاول‌هایی که ممکن است ترشح داشته باشند یا پینه ببندند است.

بیشتر بخوانید: اگزما در دوران بارداری

اگزمای دیس هیدروتیک

اگزمای دیس هیدروتیک، یکی از انواع اگزماست که معمولاً با تشکیل تاول‌های متعدد و کوچک در انگشتان، کف دست و پا همراه است. عواملی مانند استرس، آلرژی (مانند تب یونجه)، مرطوب بودن دست و پا، تماس با مواد شیمیایی مانند نیکل، کبالت یا املاح کروم می‌تواند منجر به بروز اگزمای دیس هیدروتیک شود. این نوع اگزما در آب و هوای گرم و در ماه‌های بهار و تابستان شایع‌تر است و زنان دو برابر بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به آن هستند.

علائم اگزمای دیس هیدروتیک شامل وجود تاول‌های آبدار کوچک (وزیکول) روی دست و پا که با خارش و سوزش همراهند، خارش، قرمزی، پوسته ‌پوسته شدن پوست، ترک ‌خوردن و خشکی پوست و درد است.

درماتیت نومولار

درماتیت نومولار، یکی دیگر از انواع اگزماست که به عنوان اگزمای دیسکی یا سکه‌ای نیز شناخته می‌شود. این بیماری اگزمایی از جنسی متفاوت است که در هر سنی بروز می‌کند و درمان آن نیز چالش بیشتری نسبت به انواع دیگر اگزما دارد. در این حالت، لکه‌های خارش‌دار به شکل سکه‌ای روی پوست بیماران ظاهر می‌شود. این لکه‌ها ممکن است ناشی از عواملی مانند نیش حشرات، واکنش به التهاب یا خشکی پوست در فصل زمستان باشند. از علائم اگزمای نومولار می‌توان به وجود لکه‌های دایره‌ای یا سکه‌ای شکل، خارش، خشک یا پوسته‌پوسته شدن پوست و بروز زخم‌های باز و مرطوب اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: اگزمای پوست

درماتیت سبورئیک

درماتیت سبورئیک، شکل مزمنی از بیماری اگزماست که در مناطقی از بدن که غدد تولید کننده‌ی چربی فراوانی دارند، مانند بخش بالایی کمر، بینی یا پوست سر، ظاهر می‌شود. علت دقیق بروز درماتیت سبورئیک مشخص نیست، اما ژن‌ها و هورمون‌ها به عنوان عوامل موثر در بروز این بیماری شناخته شده‌اند. همچنین، میکروارگانیسم‌هایی مانند مخمر که به طور طبیعی روی پوست زندگی می‌کنند، ممکن است نقشی در بروز درماتیت سبورئیک داشته باشند.

درماتیت سبورئیک، بر خلاف سایر انواع اگزما، ناشی از آلرژی نیست و می‌تواند در هر سنی رخ دهد. این بیماری در مردان شایع‌تر است و در نوزادان با نام “بیماری کلاه گهواره” شناخته می‌شود. افراد مبتلا به بیماری‌های نقص سیستم ایمنی و عصبی مانند ایدز و پارکینسون در معرض خطر بیشتری ابتلا به درماتیت سبورئیک قرار دارند.

درماتیت سبورئیک معمولاً بر پوست سر ظاهر می‌شود، ولی علائم آن متنوع است. برخی از افراد از پوسته‌های خشک (شوره) رنج می‌برند، در حالی که دیگران ممکن است با پوسته‌های زرد یا چرب و قرمزی پوست سر دچار شوند. همچنین، برخی افراد ممکن است علائم این بیماری را در مناطق دیگر بدن خود نیز تجربه کنند، مانند صورت، بالای سینه و کمر. علائم درماتیت سبورئیک عبارتند از قرمزی، تورم و چرب بودن پوست، وجود پوسته‌های زرد یا سفید.

بیشتر بخوانید: اگزما در کودکان

درماتیت استاز

درماتیت استاز، یکی از انواع اگزماست که با عناوین مختلفی مانند درماتیت گرانشی، اگزمای وریدی و درماتیت استاز وریدی نیز شناخته می‌شود. این بیماری زمانی ایجاد می‌شود که جریان خون در بدن به دلیل عواملی مانند ایستادن طولانی مدت، دچار مشکل شود و خون در قسمت‌های پایینی پا باقی بماند. این فشار باعث نشت مایع موجود در سیاهرگ‌ها به زیر پوست می‌شود و درماتیت استاز را ایجاد می‌کند.

علائم درماتیت استاز شامل تورم در اطراف مچ پاها، قرمزی، پوسته‌ پوسته شدن پوست، خارش و درد است. در حالت‌های شدیدتر، علائم ممکن است شامل ترشح، وجود زخم‌های بازو عفونت باشد.

نتیجه گیری

در انتخاب راه‌های درمانی و مدیریت بیماری‌های اگزما، شناخت دقیق از انواع مختلف آنها بسیار اهمیت دارد. درمان‌ها و روش‌های مدیریتی ممکن است بر اساس نوع اگزمایی که فرد دارد، متفاوت باشند. با توجه به تنوع در نوع و شدت اگزما، توصیه می‌شود که افراد دارای اگزما با پزشک یا متخصص پوست مشورت کنند تا برنامه‌های درمانی مناسب برای شرایط آن‌ها انتخاب شود.