فهرست محتوا:
اگزمای واریسی نوعی بیماری پوستی است که در نتیجه مشکلات مرتبط با گردش خون، به‌ویژه در پاها، ایجاد می‌شود. این حالت بیشتر در افرادی دیده می‌شود که دچار نارسایی وریدی هستند. یعنی وریدهای پا به‌درستی خون را به قلب بازنمی‌گردانند. به دلیل جمع شدن خون در رگ‌های پا، فشار افزایش می‌یابد و این وضعیت می‌تواند منجر به التهاب، خشکی و خارش پوست شود. نواحی آسیب دیده اغلب با قرمزی، ورم و حتی زخم‌هایی همراه است که در صورت عدم درمان، ممکن است عفونت کنند.
بیشتر بخوانید: درماتیت اطراف دهان
اگزمای واریسی یا درماتیت استاز چیست؟
اگزمای واریسی یا درماتیت استاز یک نوع بیماری التهابی پوستی است که به دلیل مشکلات گردش خون، به‌ویژه نارسایی وریدی در پاها، به وجود می‌آید. در این حالت، خون به‌درستی از طریق وریدها به قلب بازنمی‌گردد و در نتیجه فشار در رگ‌های پا افزایش می‌یابد. این تجمع خون باعث التهاب پوست، تغییر رنگ، خارش، خشکی و در نهایت زخم‌های پوستی می‌شود.
درماتیت استاز بیشتر در اطراف قوزک پا و ساق پا دیده می‌شود و با علائمی مانند ورم، احساس سنگینی در پاها، و تغییرات پوستی همراه است. اگر این وضعیت درمان نشود، می‌تواند به زخم‌های وریدی یا عفونت‌های جدی‌تری منجر شود.
علائم اگزمای واریسی
علائم اگزمای واریسی در نواحی پایین پا و اطراف قوزک پا ظاهر می‌شوند و شامل موارد زیر است:
- خارش شدید
- قرمزی و التهاب
- تورم پاها
- خشکی و پوسته پوسته شدن
- تغییر رنگ پوست
- ایجاد زخم‌ها
- سفت شدن پوست
بیشتر بخوانید: اگزمای دست
دلایل اگزمای واریسی
اگزمای واریسی ناشی از مشکلات در گردش خون، به‌ویژه نارسایی وریدی است. عوامل اصلی ایجاد این بیماری شامل موارد زیر می‌باشد:
- هنگامی که وریدهای پا به‌درستی خون را به قلب بازنمی‌گردانند، خون در وریدها تجمع می‌یابد. این وضعیت باعث افزایش فشار در رگ‌های پا و در نهایت آسیب به پوست و بروز اگزمای واریسی می‌شود.
- واریس، رگ‌های متورم و بزرگ شده در پاهاست که به دلیل ضعف دیواره‌ها و دریچه‌های وریدها ایجاد می‌شود و می‌تواند به ایجاد انواع اگزما منجر شود.
- با افزایش سن، خطر ابتلا به نارسایی وریدی و مشکلات گردش خون افزایش می‌یابد، که این امر یکی از دلایل اصلی اگزمای واریسی است.
- افراد که به دلیل کار یا عادت، مدت طولانی ایستاده یا نشسته هستند، بیشتر در معرض خطر این بیماری قرار دارند.
- اضافه‌وزن فشار بیشتری به وریدهای پا وارد می‌کند و می‌تواند به گردش خون ضعیف و تجمع خون در پاها منجر شود.
- افرادی که دچار لخته‌های خونی در وریدهای عمقی پا شده‌اند، ممکن است با آسیب به وریدها روبرو شوند که به مرور باعث مشکلات پوستی نظیر اگزمای واریسی می‌شود.
- در دوران بارداری، فشار بر وریدهای پا افزایش یافته و ممکن است خطر نارسایی وریدی را افزایش دهد.
در مجموع، هر عاملی که باعث نارسایی در گردش خون و تجمع خون در پاها شود، می‌تواند باعث بروز اگزمای واریسی گردد.
تشخیص درماتیت استاز چگونه است؟
تشخیص درماتیت استاز بر اساس معاینه بالینی و بررسی علائم بیمار انجام می‌شود. پزشک با ارزیابی نشانه‌های ظاهری و همچنین بررسی سابقه پزشکی بیمار، می‌تواند این بیماری را تشخیص دهد. مراحل تشخیص اگزما واریسی شامل موارد زیر است:
در ابتدا پزشک به دقت علائم پوستی مانند قرمزی، تورم، خشکی، پوسته‌پوسته شدن، تغییر رنگ پوست، و وجود زخم‌های احتمالی در ناحیه ساق و قوزک پا را ارزیابی می‌کند.
سپس پزشک از بیمار درباره سابقه نارسایی وریدی، واریس، لخته‌های خونی (ترومبوز وریدی عمقی) یا هر نوع مشکل مربوط به گردش خون سوال می‌پرسد. همچنین در مورد شرایطی مانند چاقی، بارداری، یا ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت نیز سوالاتی مطرح می‌شود.
برای تأیید وجود نارسایی وریدی یا مشکلات وریدهای پا، پزشک ممکن است سونوگرافی داپلر را توصیه کند. این تست با استفاده از امواج صوتی جریان خون در وریدها را بررسی می‌کند و می‌تواند ناهنجاری‌های مرتبط با گردش خون را نشان دهد.
در ادامه پزشک ممکن است بیماری‌های دیگر پوستی مانند درماتیت‌های تماسی یا عفونت‌های پوستی را از طریق تشخیص افتراقی رد کند. در برخی موارد، نمونه برداری از پوست (بیوپسی) ممکن است انجام شود تا دیگر شرایط پوستی را کنار بگذارد.
اگر زخم یا عفونت وجود داشته باشد، پزشک عوارض مرتبط مانند زخم‌های وریدی یا سلولیت را بررسی می‌کند و ممکن است آزمایش‌هایی برای تشخیص عفونت تجویز کند.
درمان اگزمای واریسی
درمان اگزمای واریسی یا درماتیت استاز به هدف بهبود علائم، جلوگیری از پیشرفت بیماری، و کاهش خطر بروز عوارض انجام می‌شود. برنامه درمانی شامل ترکیبی از مراقبت‌های پوستی، بهبود گردش خون، و مدیریت نارسایی وریدی است. روش‌های درمانی اصلی شامل موارد زیر است:
درمان‌های پوستی
- کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب‌کننده برای کاهش خشکی و پوسته‌پوسته شدن پوست توصیه می‌شوند. استفاده منظم از مرطوب‌کننده‌ها به حفظ رطوبت پوست و جلوگیری از ترک‌ها کمک می‌کند.
- برای کاهش التهاب و خارش، پزشک ممکن است کورتیکواستروئیدهای موضعی را تجویز کند. این کرم‌ها به کاهش قرمزی و التهاب کمک می‌کنند.
- برای کنترل خارش شدید، ممکن است آنتی‌هیستامین‌ها به کار روند، که به تسکین علائم کمک می‌کند.
بهبود گردش خون
- جوراب‌های فشاری کمک می‌کنند تا فشار مناسبی به رگ‌های پا وارد شود و جریان خون بهبود یابد. این کار از تورم و تجمع خون در وریدها جلوگیری می‌کند.
- به‌طور منظم بالا نگه‌داشتن پاها، به‌ویژه بعد از ایستادن طولانی، می‌تواند به بهبود گردش خون کمک کرده و تورم را کاهش دهد.
درمان مشکلات وریدی
- اگر وریدهای واریسی عامل اصلی اگزما باشند، ممکن است پزشک به درمان واریس پیشنهاد دهد. این درمان‌ها شامل اسکلروتراپی، لیزر درمانی، یا جراحی برای بستن یا برداشتن وریدهای آسیب‌دیده است.
- در برخی موارد، داروهایی که به بهبود عملکرد وریدها و کاهش التهاب کمک می‌کنند نیز تجویز می‌شوند.
نتیجه گیری
تشخیص اگزمای واریسی نیازمند ارزیابی دقیق علائم پوستی و بررسی‌های پزشکی مانند سونوگرافی داپلر برای ارزیابی وضعیت وریدها است. درمان اگزمای واریسی شامل ترکیبی از مراقبت‌های پوستی، بهبود گردش خون، مدیریت نارسایی وریدی، و درمان زخم‌ها و عفونت‌ها می‌باشد. استفاده از مرطوب‌کننده‌ها، کرم‌های کورتیکواستروئید، جوراب‌های فشاری، و تغییرات در سبک زندگی از جمله اقدامات کلیدی در مدیریت این بیماری هستند.
سوالات متداول
اگزمای واریسی، که به آن درماتیت استاز نیز گفته می‌شود، نوعی التهاب پوستی است که به دلیل نارسایی وریدی در پاها به وجود می‌آید. علائم آن شامل خارش، قرمزی، تورم، خشکی و پوسته‌پوسته شدن پوست، تغییر رنگ پوست به قهوه‌ای یا بنفش، و در برخی موارد زخم‌های باز است.
عوامل اصلی شامل نارسایی وریدی مزمن، واریس، ایستادن یا نشستن طولانی مدت، چاقی، و سابقه لخته‌های خونی هستند. این عوامل باعث تجمع خون در وریدها و افزایش فشار در آنها می‌شوند که منجر به التهاب و آسیب به پوست می‌شود.
تشخیص اگزمای واریسی از طریق معاینه بالینی و بررسی علائم پوستی انجام می‌شود. پزشک ممکن است سونوگرافی داپلر را برای ارزیابی نارسایی وریدی توصیه کند و در برخی موارد ممکن است آزمایش‌های دیگری برای رد کردن مشکلات پوستی دیگر انجام شود.
درمان شامل استفاده از مرطوب کننده‌ها، کرم‌های کورتیکواستروئید برای کاهش التهاب، جوراب‌های فشاری برای بهبود گردش خون، و مدیریت نارسایی وریدی با روش‌هایی مانند درمان واریس است. همچنین، بالا نگه‌داشتن پاها و تغییرات در سبک زندگی مانند کاهش وزن و فعالیت بدنی منظم نیز مفید است.
