فهرست محتوا:
چهارشنبه ۱۴۰۴/۲/۲۱. (سوم may. 2022) بیست و پنجمین سال برگزاری روز جهانی آسم است. تعیین این روز توسط سازمان بهداشت جهانی WHO با هدف بالا بردن آگاهی مردم و بیماران و دست اندرکاران بهداشت و سلامت در باره این بیماری بوده است. در این روز در تمام کشورهای جهان کنفرانس‌های علمی برای پزشکان و کادر درمان و کلاسهای آموزشی برای بیماران و مردم عادی، جهت بالابردن آگاهی آنها در باره این بیماری برگزار میشود. فعالیت های این روز در جهت کمک به رفع مشکلات بیماران، پیشگیری، تشخیص و کنترل این بیماری شایع جهانی است.
شعار روز جهانی آسم در سال ۱۴۰۱(۲۰۲۲) عبارت است از: رفع کاستیها در مراقبت از بیماران مبتلا به آسم
بیماری آسم
آسم یک بیماری مجرد نیست، بلکه آن را سندرم آسم مینامیم زیرا حاصل تداخل مجموعه ای از عوامل درونی و ذاتی و محیطی است، که نتیجه آن التهاب مزمن راههای هوایی و بروز علایم بالینی آسم است.
بیش از 350 ملیون انسان در جهان به آسم مبتلا هستند. شیوع آن در جهان رو به افزایش است بخصوص در کشورهای در حال توسعه مانند ایران. بر اساس تحقیقات ملی انجام شده در کشور، در حال حاضر 8/9. در صد بزرگسالان و 10/9. کودکان ایرانی از مشکلات تنفسی آسم در عذاب هستند. آسم بیماری التهابی مزمن ریه است که در فرد دارای زمینه ژنتیکی و ارثی در صورت تماس با عوامل خطرزای محیطی ظاهر میشود. این عوامل می‌توانند، محیط زندگی، یا کار و شرایط اجتماعی باشند. بیماران مبتلا به آسم از مشکلات اجتمایی و روانی، هزینه سنگین درمان و دارو، و کاهش کیفیت زندگی رنج میبرند.
بیماری آسم سبب کاهش توان کار و تحصیل، غیبت از محل کار و مدرسه، رکود تحصیلی، اختلال خواب، خستگی مزمن، محدودیت ورزش، در بیمار مبتلا میشود. نتیجه آن اثرات بد روی زندگی بیمار و خانواده و جامعه است. خوشبختانه در حال حاضر بعلت پیشرفت در تشخیص و تولید داروهای مؤثر، آمار مرگ ناشی از آن کاهش پیدا کرده، وای هنوز بیماری در نیمی از بیماران خوب کنترل نمیشود.
کنترل بیماری آسم
برای رسیدن به کنترل مطلوب لازم است:
- .پزشکان در تشخیص و درمان به موقع بیماری اقدام کنند.
- زمان کافی صرف آموزش بیماران شود.
- اهمیت مصرف صحیح ،و به موقع و مرتب و طولانی اسپری استنشاقی کورتن به بیماران گفته شود.
- با آموزش صحیح ترس نابجای بیماران از کورتن زدوده شود.
بیماران باید بدانند در صورت مصرف نکردن مرتب اسپری کورتن استنشاقی، التهاب مزمن ریه سبب تخریب جبران نشدنی آن میشود. لازم است در چند جلسه آموزش مصرف صحیح اسپری و خطرات مصرف نکردن به بیمار یادآوری شود. با توجه به اینکه علت بیش از 80 در صد آسم ها آلرژیک هستند لازم است عوامل خطر زا از محیط دور شوند. در صورت تشخیص آلرژی لازم است بیمار برای تشخیص آلرژن به فوق تخصص آلرژی ارجاع داده شود.
تفاوت آسم کودکان با بزرگسالان
آسم کودکان با بزرگسالان تفاوت دارد. براساس مطالعات متعدد مراکز علمی، تقسیم بندیهای مختلف با عنوان، (فنوتیپهای آسم) صورت گرفته که در آنها، سن شروع، علائم بالینی، طول زمان ادامه علائم، تکرار و پاسخ به درمان، بیماریهای همراه و پیگیری بیماران در سالهای بعد در نظر گرفته شده. در مطالعه (Tucson(TCRS فنوتیپ های زیر شرح داده شده:
خس و خس گذرا
در سال اول عمر شایع و ربطی به آلرژی ندارد. ولی اگر مادر زمان بارداری سیگاری باشد یا در معرض دود زیاد باشد این فنوتیپ شایع است. 60 در صد این کودکان تا 6 سالگی خوب میشوند. عوامل خطر زای این فنوتیپ وجود فرزندان دبستانی، نگهداری شیرخوار در مهد کودک، تماس با عوامل آلرژی زای داخل منزل، مانند سوسک و مایت، جنس پسر، شیرخواری که شیر مصنوعی با شیشه میخورد. 25 در صد آنها مشکلات را تا جوانی خواهند داشت.
فنوتیپ خس خس دائم ( بدون وجود آلرژی )
خس و خس قبل از یک‌سالگی شروع و بتدریج تا نو جوانی کم میشود. عامل .20% خس و خس زیر 3 سالگی این نوع است. راههای هوایی تحریک پذیر دارند و ویروسها را عامل آن میدانند.
خس و خس دائم به همراه زمینه ارثی آلرژی ( اتوپی )
20% آنها را تشکیل میدهد .اولین حمله پس از 1 سالگی شروع و تا اوایل نوجوانی برطرف میشود. فاکتور خطر زای آن: پسر بودن، وجود آسم در والدین، اگزمای پوستی، وجود خس و خس هنگام عفونت تنفسی ویروسی URI. این کودکان حساسیت غذایی و آلرژی استنشاقی دارند. در آغاز کار کرد ریه طبیعی ولی در 6 سالگی کاهش کارکرد ریه دارند.
عوامل خطر پیشرفت آسم در کودکان
- فاکتورهای خطر که سبب پیشرفت آسم در کودکان میشوند:
- آلرژی
- کودک پسر
- عفونت‌های ویروسی و گاه میکربی دستگاه تنفس فوقانی
- ژنتیک و ارث خانواده
- اپیژنتیک ( یعنی تولید شدن ژنهای عامل بیماری تحت تاثیر تماس با عوامل محرک محیطی)
- فقر و نداری و عدم امکان خرید داروها ،که نتیجه آن افزایش خطر مرگ این بیماران است.
- فاکتورهاید روانی و سایکولوژیک (افسردگی، استرس، اضطراب) سبب بروز حملات و مراجعه مکرر به اورژانس میشود. حل مشکل محتاج کمک روانپزشک و مشاور است.
علائم آسم
و جود علایم زیر تشخیص آسم را قویا مطرح میکند:
- سرفه سرفه های خشک، پشت سرهم، حمله ای، تکرارشونده، که مانع خواب و زندگی عادی میشوند. تشدید سرفه بدنبال ورزش، خنده، گریه، دودسیگار، اسفند آلودگی هوا.
- تنگی نفس: هنگام ورزش، خندیدن، گریه.
- کاهش فعالیت: کودک بازی نمیکند، نمی دود، وقتی همه بچه‌ها می‌خندند او نمی خندد، ترجیح میدهد بجای راه رفتن او را بغل کنند.
- سابقه خانوادگی: وجود دیگر بیماریهای آلرژیک مانند اگزمای پوست آتوپیک، آبریزش بینی آلرژیک، و آسم در بیمار و اقوام درجه یک او.
- سابقه پاسخ مناسب و بهبود: علائم پس از مصرف اسپری استنشاقی گشاد کننده برونش (سالبوتامول ).
