درمان شوک آنافیلاکسی

برای درمان شوک آنافیلاکسی، تنها درمان نجات بخش تزریق بلافاصله( اپی نفرین) در کنار خارجی ران است، جایی که در حالت ایستاده کف دست روی ران قرار می‌گیرد. به طور کلی تشخیص به موقع این بیماری می‌تواند به ادامه زندگی افراد درگیر کمک کند. در زمان بروز چنین حمله‌ای، نکات مهمی وجود دارد که هر کدام از آن‌ها باید به موقع رعایت شوند. بنابراین خیلی مهم است که علاوه بر فرد مبتلا به چنین بیماری اطرافیان بیمار نیز از چنین مواردی آگاه باشند تا در هنگام وقوع حمله بتوانند به بیمار کمک کنند. در این مقاله به بررسی درمان شوک آنافیلاکسی می پردازیم.

بیشتر بخوانید: آنافیلاکسی ناشی از ورزش

شوک آنافیلاکسی چیست؟

شوک آنافیلاکسی واکنش آلرژی شدیدی است که در صورت عدم درمان به موقع می‌تواند منجر به مرگ بیمار شود .در صورت بروز آنافیلاکسی در فرد و در دسترس بودن کمک های اولیه و داشتن اپی پن و یا اپی نفرین تزریقی، این تزریق بایستی سریعا انجام شود. این تزریق به حفظ جان فرد تا زمان رسیدن به بیمارستان کمک می کند. اپی نفرین، دارویی است که در پا تزریق می شود. میزان و نحوه تزریق، به فرد آموزش داده خواهد شد. علاوه بر اپی نفرین لازم است فرد آنتی هیستامین مانند دیفن هیدرامین و قرص کورتون مانند پردنیزولون را نیز همراه خود داشته باشد.

بعد از طی شدن دوره درمان، فرد به طور کامل بهبود می یابد و به زندگی طبیعی خود باز خواهد گشت. با بهبود علائم، فرد قادر به انجام کارها و فعالیت های روزانه خود می باشد. با این حال، بهتر است تا 24 ساعت بعد از بروز حمله، فرد تنها نماند، زیرا که احتمال عود مجدد حمله دوم حتی بدون مواجهه مجدد وجود دارد. در صورتی که فردی تجربه حمله آنافیلاکسی را داشته یا حتی حمله مشکوک را داشته باشد باید حتما جهت تایید تشخیص آنافیلاکسی و طرح نحوه درمان به فوق تخصص آلرژی  یا بهترین مرکز درمان آلرژی در تهران مراجعه کند. همچنین ممکن است که حمله آنافیلاکسی منجر به فوت فرد گردد لذا تشخیص سریع و درمان درست می تواند برای فرد نجات بخش باشد.

شوک آنافیلاکسی چه علائمی دارد؟

شوک آنافیلاکتیک یک واکنش آلرژیک شدید و بالقوه خطرناک است که به سرعت پس از تماس با آلرژن رخ می‌دهد. این واکنش می‌تواند در عرض چند دقیقه تا چند ساعت پس از برخورد با ماده‌ای که باعث آلرژی شده، شروع شود. شوک آنافیلاکتیک علائم متنوعی دارد که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

علائم پوستی:

• خارش شدید
• کهیر که همان بثورات قرمز و برجسته روی پوست است
• ورم به خصوص در ناحیه صورت، لب‌ها، زبان و گلو

علائم تنفسی:

• تنگی نفس
• خس خس سینه
• سرفه
• احساس فشار یا تنگی در گلو

علائم قلبی:

• افت فشار خون
• ضربان قلب سریع یا نامنظم
• سرگیجه و غش

علائم گوارشی:

• درد شکم
• تهوع و استفراغ
• اسهال

علائم عمومی:

• احساس ضعف شدید
• احساس مرگ قریب‌الوقوع

در صورت ظهور هر یک از این علائم، به خصوص علائمی مانند سخت شدن تنفس، افت فشار خون، و کاهش سطح هوشیاری، حتماً باید به مراکز درمانی و پزشک مراجعه کرد. همچنین، در صورت شک، هرگز برای بهتر شدن علائم صبر نکنید و به سرعت اقدام به مراجعه به پزشک کنید.

شوک آنافیلاکسی چه خطراتی دارد؟

از جمله دلایل متداول بروز این شوک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

مواد غذایی:

هر نوع ماده غذایی ممکن است واکنش‌های آلرژیک را ایجاد کند، اما برخی از آنها مانند بادام زمینی، ماهی، شیر و یا تخم مرغ می‌توانند منجر به شوک آنافیلاکتیک شوند.

نیش حشرات:

نیش برخی حشرات مانند زنبور عسل، گاز گزفتن کورچه یا عنکبوت می‌تواند باعث واکنش‌های آنافیلاکتیک شود.

مواد دارویی:

تقریبا هر نوع دارویی ممکن است با واکنش‌های آلرژیک همراه باشد. برخی از آنتی بیوتیک‌ها، داروهای صرع و دیگر داروها از جمله داروهایی هستند که ممکن است به شوک آنافیلاکتیک منجر شوند. همچنین، برخی داروهای فشار خون، داروهای ضد درد و سایر داروها نیز می‌توانند عوارض جانبی جدی به همراه داشته باشند.

لاتکس:

لاتکس از مواد آلرژی هست که از آن در دستکش‌های جراحی ،و بعضی مواد استفاده می‌شود. که ممکن است باعث واکنش‌های آلرژیک در افراد حساس شوند، به خصوص در مواردی که لاتکس با نواحی مرطوب بدن در تماس قرار می‌گیرد، مانند در زمان جراحی.

ورزش:

در برخی موارد (نادر)، ورزش می‌تواند عامل بروز واکنش آنافیلاکتیک باشد، به خصوص اگر پیش از ورزش افراد مواد غذایی خاصی مصرف کرده باشند.

توصیه می‌شود در صورت وجود شدن احتمال بروز این واکنش و یا در صورت داشتن علائم قبلی مرتبط با آنافیلاکسی، حتما به متخصص آلرژی و آسم مراجعه کنید تا با انجام تست‌های لازم، علت بروز واکنش را شناسایی کنید و درمان آلرژی مناسب و موثری را دریافت کنید.

چه وقت تشخیص شوک آنافیلاکسی داده می‌شود؟

در صورت وجود علامت‌های در گیری دو عضو هم زمان تشخیص آنافیلاکسی داده می‌شود. مانند پوست و تنفس (کهیر و تورم لب همراه تنگی نفس ، سرفه، خس و خس ) ویا پوستی همراه علائم قلبی عروقی ( تند شدن نبص، افت فشار و غش و بی حالی شدید ). تشخیص شوک آنافیلاکسی گویا مطرح است. جهت تایید تشخیصی لازم است به فوق تخصص آلرژی ایمونولوژی بالینی مراجعه کنید. متخصص ممکن است درباره واکنش های آلرژیک قبلی از شما سؤالاتی کند. همچنین ممکن است از شما بپرسد که آیا تا به حال به موارد زیر واکنش آلرژیک نشان داده اید یا خیر:  

• غذاهای خاص
• برخی داروها
• لاتکس
• نیش حشرات

برای کمک به تایید تشخیص:

ممکن است برای اندازه گیری مقدار آنزیم خاصی که می تواند تا سه ساعت پس از آنافیلاکسی افزایش یابد، آزمایش خون داده شود. یا با آزمایش های پوستی یا آزمایش خون برای کمک به تعیین محرک شما از نظر آلرژی آزمایش شوید. البته باید توجه داشته باشید که بسیاری از بیماری ها علائم و نشانه هایی مشابه علائم آنافیلاکسی دارند. جهت تشخیص قطعی حتما باید به پزشک فوق تخصص آلرژی مراجعه شود. لازم است ایشان آموزش کامل به بیمار بدهند و روش تزریق اپینفرین را به بیمار یا والدین او آموزش بدهند.

در مواقع اضطراری چه باید کرد؟

در طول شوک آنافیلاکسی، اگر تنفس یا قلب شما از تپش باز بماند و متوقف شود، ممکن است احیای قلبی ریوی یا (CPR) دریافت کنید. همچنین ممکن است داروهایی به شما داده شود که شامل موارد زیر می‌شود:

• اپی نفرین یا آدرنالین برای کاهش پاسخ آلرژیک بدن
• اکسیژن، برای کمک به تنفس
• آنتی هیستامین ها و کورتیزون داخل وریدی برای کاهش التهاب مجاری هوا و بهبود تنفس
• یک بتا آگونیست مانند: آلبوترول برای تسکین علائم تنفسی

اگر با کسی هستید که واکنش آلرژیک دارد و علائم شوک نشان می دهد، سریع عمل کنید. در صورت مشاهده نبض ضعیف و سریع، مشکلات تنفسی، گیجی، و از دست دادن هوشیاری فوراً موارد زیر را انجام دهید:

• در صورت موجود بودن اپی نفرین، با فشار دادن آن به داخل ران فرد آن را تزریق کند.
• فرد را در حالت دراز کشیده قرار دهید و پاها را بالا بیاورید.
• نبض و تنفس فرد را بررسی کنید و در صورت لزوم، احیای قلبی یا سایر اقدامات کمک های اولیه را انجام دهید.

درمان شوک آنافیلاکسی

در صورت بروز علائم گفته شده بلا فاصله با اورژانس شهر خود تماس بگیرید و درخواست کمک کنید .اگر بیمارستان یا درمانگاه در نزدیکی شما هست مراجعه کنید . اگر قبلا برای بیمار آمپول ( اپی‌نفرین خود تزریق ) تجویز شده و در منزل موجود است بلافاصله در کنار خارجی ران تزریق شود .سپس به اورژانس مراجعه کنید تا ادامه درمان انجام شود.

توجه مهم: لازم است دستبند یا پلاک با متن (( من سابقه آنافیلاکسی دارم )) همیشه همراه بیمار باشد . و نزدیکان و والدین و دوستان و همکاران در جریان بیماری بوده و اقدامات را بدانند.

سخن پایانی

اگر نیش حشرات باعث واکنش آنافیلاکتیک شود، ممکن است یک سری واکسن های آلرژی پاسخ آلرژیک بدن را کاهش داده و از واکنش شدید در آینده جلوگیری کند. متأسفانه، در اغلب موارد هیچ راهی برای درمان بیماری زمینه ای سیستم ایمنی که می تواند موجب آنافیلاکسی شود، وجود ندارد. اما شما می توانید برای جلوگیری از حمله بعدی اقداماتی انجام دهید. در صورت وقوع آن آماده باشید. تلاش کنید تا از محرک های آلرژی خود اجتناب کنید. اپی نفرین را همراه داشته باشید و در حین حمله آنافیلاکسی، آن را تزریق کنید.